Park krajobrazowy – jedna z form ochrony przyrody w Polsce, określonych w Ustawie o ochronie przyrody z 2004 roku. Parki krajobrazowe chronią obszary ze względu na ich wartości przyrodnicze, historyczne, kulturowe i walory krajobrazowe w celu ich zachowania i promowania w duchu zrównoważonego rozwoju.
Historia
Idea ochrony krajobrazowej rozwinęła się po II wojnie światowej w Wielkiej Brytanii i w Niemczech, inspirując podobne rozwiązania w kolejnych państwach.
W Polsce pierwszy park krajobrazowy powołano w 1976 r. na Pojezierzu Suwalskim. Do 2001 r. powołano kolejne 120 parków. 122. parkiem został utworzony w 2009 r. w Wielkopolsce Nadgoplański Park Tysiąclecia, jednak powstał on w wyniku podziału starszego parku na część wielkopolską i kujawsko-pomorską. W 2018 powołano Park Krajobrazowy Góry Łosiowe. W 2019 część Pszczewskiego Parku Krajobrazowego leżącego na terenie województwa wielkopolskiego przekształcono w dwa nowe parki krajobrazowe: Miedzichowski oraz Doliny Kamionki. Według stanu na początek 2020 r. w Polsce istnieje 125 parków krajobrazowych o łącznej powierzchni 26 141,6821 km², co stanowi 8,36% powierzchni Polski.
Charakterystyka
Parki krajobrazowe w Polsce nie osiągają dużych rozmiarów w porównaniu do europejskich odpowiedników. Największy Park Krajobrazowy Doliny Baryczy zajmuje 870,4 km², zaś najmniejszy Miedzichowski Park Krajobrazowy ma zaledwie 14,3 km².
Uregulowania prawne
Na obszarze parków dopuszcza się działalność gospodarczą, jednak z ograniczeniami wynikającymi z celów ochronnych. Parki służą także rekreacji krajoznawczej, wypoczynkowi oraz edukacji ekologicznej.
Od 2009 r. parki tworzone są mocą uchwały sejmiku województwa, wcześniej przez rozporządzenie wojewody, po uzgodnieniu z miejscową radą gminy. Zmiana ustawy jest krytykowana przez stowarzyszenia ekologiczne i naukowców, ponieważ w jej efekcie działalność parków została znacząco ograniczona i nie mogą one wypełniać swoich zadań. Zmiany skrytykowała także Najwyższa Izba Kontroli w 2012 r.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA
|
Park Krajobrazowy |
Data utworzenia |
Powierzchnia |
Powierzchnia otuliny |
Mezoregiony |
Województwo |
Barlinecki |
13.11.1991 |
116,94 km² |
188,09 km² |
Pojezierze Choszczeńskie
Pojezierze Myśliborskie
Równina Pyrzycka |
zachodniopomorskie |
Beskidu Małego |
11.07.1998 |
257,7 km² |
227,58 km² |
Beskid Mały |
małopolskie
śląskie |
Beskidu Śląskiego |
11.07.1998 |
386,2 km² |
222,85 km² |
Beskid Śląski |
śląskie |
Bielańsko-Tyniecki |
2.12.1981 |
63,59 km² |
97,66 km² |
Obniżenie Cholerzyńskie
Pomost Krakowski
Rów Skawiński |
małopolskie |
Bolimowski |
14.11.1986 |
205,12 km² |
31,02 km² |
Równina Łowicko-Błońska
Wysoczyzna Rawska |
łódzkie
mazowieckie |
Brodnicki |
29.03.1985 |
169,36 km² |
– |
Pojezierze Brodnickie
Dolina Drwęcy |
kujawsko-pomorskie
warmińsko-mazurskie |
Brudzeński |
9.06.1988 |
31,71 km² |
43,97 km² |
Równina Urszulewska |
mazowieckie |
Cedyński |
1.04.1993 |
308,5 km² |
531,2 km² |
Dolina Dolnej Odry
Kotlina Freienwaldzka
Pojezierze Myśliborskie
Równina Gorzowska |
zachodniopomorskie |
Chełmiński |
13.06.1998 |
223,36 km² |
– |
Dolina Fordońska
Pojezierze Chełmińskie |
kujawsko-pomorskie |
Chełmski |
23.03.1983 |
164,57 km² |
108,78 km² |
Pagóry Chełmskie
Obniżenie Dubieńskie |
lubelskie |
Chełmy |
15.07.1992 |
159,91 km² |
124,71 km² |
Pogórze Kaczawskie
Pogórze Wałbrzyskie
Równina Chojnowska |
dolnośląskie |
Chęcińsko-Kielecki |
2.12.1996 |
197,82 km² |
80,03 km² |
Dolina Nidy
Góry Świętokrzyskie
Pasmo Przedborsko-Małogoskie |
świętokrzyskie |
Chojnowski |
1.06.1993 |
67,96 km² |
47,27 km² |
Dolina Środkowej Wisły
Równina Warszawska |
mazowieckie |
Ciężkowicko-Rożnowski |
16.11.1995 |
182,47 km² |
– |
Pogórze Ciężkowickie
Pogórze Rożnowskie |
małopolskie |
Cisowsko-Orłowiński |
10.06.1988 |
206,93 km² |
253,36 km² |
Góry Świętokrzyskie
Pogórze Szydłowskie |
świętokrzyskie |
Ciśniańsko-Wetliński |
27.03.1992 |
514,61 km² |
– |
Bieszczady Zachodnie |
podkarpackie |
Cysterskie Kompozycje
Krajobrazowe Rud Wielkich |
4.01.1994 |
493,87 km² |
140,1 km² |
Brama Raciborska
Kotlina Raciborska
Obniżenie Bojszowa
Płaskowyż Rybnicki
Równina Pszczyńska |
śląskie |
Czarnorzecko-Strzyżowski |
16.03.1993 |
256,54 km² |
340,74 km² |
Pogórze Dynowskie
Pogórze Strzyżowskie |
podkarpackie |
Dłubniański |
2.12.1981 |
111,58 km² |
114,09 km² |
Wyżyna Miechowska
Wyżyna Olkuska
Płaskowyż Proszowicki |
małopolskie |
Dolina Baryczy |
1.07.1997 |
863,37 km² |
– |
Kotlina Milicka
Kotlina Żmigrodzka
Wysoczyzna Kaliska
Wzgórza Twardogórskie |
dolnośląskie
wielkopolskie |
Dolina Bystrzycy |
27.10.1998 |
85,7 km² |
– |
Równina Świdnicka
Równina Wrocławska |
dolnośląskie |
Dolina Dolnej Odry |
1.04.1993 |
60,09 km² |
11,4 km² |
Dolina Dolnej Odry |
zachodniopomorskie |
Dolina Jezierzycy |
12.08.1994 |
79,53 km² |
– |
Obniżenie Ścinawskie
Wysoczyzna Rościsławska |
dolnośląskie |
Dolina Kamionki |
25.04.1986 |
20,47 km² |
– |
Pojezierze Poznańskie
Równina Nowotomyska |
wielkopolskie |
Dolina Słupi |
8.12.1981 |
370,4 km² |
831,7 km² |
Pojezierze Bytowskie
Równina Słupska
Wysoczyzna Polanowska |
pomorskie |
Dolinki Krakowskie |
2.12.1981 |
206,86 km² |
130,17 km² |
Wyżyna Olkuska
Rów Krzeszowicki |
małopolskie |
Doliny Bobru |
16.11.1989 |
109,43 km² |
125,52 km² |
Góry Kaczawskie
Pogórze Izerskie
Pogórze Kaczawskie |
dolnośląskie |
Doliny Sanu |
27.03.1992 |
277,28 km² |
– |
Bieszczady Zachodnie |
podkarpackie |
Drawski |
24.04.1979 |
383,6 km² |
235,6 km² |
Pojezierze Drawskie |
zachodniopomorskie |
im. gen. Dezyderego Chłapowskiego |
1.12.1992 |
173,23 km² |
– |
Pojezierze Krzywińskie
Równina Kościańska |
wielkopolskie |
Gorzowski |
13.11.1991 |
122,62 km² |
126,56 km² |
Równina Gorzowska |
lubuskie |
Gostynińsko-Włocławski |
5.04.1979 |
389,5 km² |
141,95 km² |
Kotlina Płocka |
kujawsko-pomorskie
mazowieckie |
Gór Słonnych |
27.03.1992 |
561,88 km² |
– |
Góry Sanocko-Turczańskie
Pogórze Przemyskie |
podkarpackie |
Gór Sowich |
13.12.1991 |
81,41 km² |
– |
Góry Sowie |
dolnośląskie |
Góra Św. Anny |
26.05.1988 |
50,51 km² |
63,74 km² |
Chełm |
opolskie |
Góry Łosiowe |
29.06.2018 |
48,6 km² |
– |
Dolina Kwidzyńska
Kotlina Grudziądzka
Pojezierze Łasińskie |
kujawsko-pomorskie |
Góry Opawskie |
26.05.1988 |
49,03 km² |
50,33 km² |
Góry Opawskie
Przedgórze Paczkowskie |
opolskie |
Górznieńsko-Lidzbarski |
14.11.1990 |
275,31 km² |
– |
Garb Lubawski
Pojezierze Dobrzyńskie
Równina Urszulewska |
kujawsko-pomorskie
mazowieckie
warmińsko-mazurskie |
Gryżyński |
15.05.1996 |
30,65 km² |
79,11 km² |
Dolina Środkowej Odry
Pojezierze Łagowskie
Równina Torzymska |
lubuskie |
Iński |
4.11.1981 |
177,63 km² |
262,4 km² |
Pojezierze Ińskie |
zachodniopomorskie |
Jaśliski |
27.03.1992 |
258,78 km² |
– |
Beskid Niski |
podkarpackie |
Jeleniowski |
10.06.1988 |
42,18 km² |
106,38 km² |
Góry Świętokrzyskie |
świętokrzyskie |
Kaszubski |
15.06.1983 |
332,02 km² |
324,94 km² |
Pojezierze Kaszubskie |
pomorskie |
Kazimierski |
27.04.1979 |
149,74 km² |
246,44 km² |
Małopolski Przełom Wisły
Płaskowyż Nałęczowski
Równina Bełżycka
Równina Radomska |
lubelskie |
Kozienicki |
28.06.1983 |
262,34 km² |
360,1 km² |
Dolina Środkowej Wisły
Równina Kozienicka |
mazowieckie |
Kozłowiecki |
26.02.1990 |
61,21 km² |
74,32 km² |
Wysoczyzna Lubartowska |
lubelskie |
Kozubowski |
19.12.1986 |
61,69 km² |
65,92 km² |
Garb Wodzisławski |
świętokrzyskie |
Krajeński |
20.10.1998 |
749,85 km² |
– |
Pojezierze Południowokrajeńskie
Pojezierze Północnokrajeńskie |
kujawsko-pomorskie |
Krasnobrodzki |
11.06.1988 |
93,9 km² |
307,94 km² |
Roztocze Środkowe |
lubelskie |
Krzczonowski |
26.02.1990 |
124,21 km² |
138,54 km² |
Wyniosłość Giełczewska |
lubelskie |
Krzesiński |
5.08.1998 |
85,46 km² |
– |
Dolina Środkowej Odry
Równina Torzymska
Wzniesienia Gubińskie |
lubuskie |
Książański |
28.10.1981 |
31,55 km² |
59,33 km² |
Pogórze Wałbrzyskie |
dolnośląskie |
Lasy Janowskie |
3.10.1984 |
401,22 km² |
605,37 km² |
Równina Biłgorajska |
lubelskie
podkarpackie |
Lasy nad Górną Liswartą |
21.12.1998 |
387,31 km² |
124,03 km² |
Obniżenie Liswarty
Próg Herbski
Próg Woźnicki |
śląskie |
Lednicki |
26.05.1988 |
76,18 km² |
– |
Pojezierze Gnieźnieńskie |
wielkopolskie |
Łagowsko-Sulęciński |
30.04.1985 |
54,39 km² |
65,55 km² |
Pojezierze Łagowskie
Równina Torzymska |
lubuskie |
Łomżyński |
10.12.1994 |
73,68 km² |
122,29 km² |
Bory Dolnośląskie
Kotlina Zasiecka
Wał Mużakowski
Wzniesienia Żarskie |
podlaskie |
Łuk Mużakowa |
25.10.2001 |
187,14 km² |
– |
Bory Dolnośląskie
Kotlina Zasiecka
Wał Mużakowski
Wzniesienia Żarskie |
lubuskie |
Mazowiecki |
17.12.1987 |
157,1 km² |
79,92 km² |
Dolina Środkowej Wisły
Równina Garwolińska
Równina Wołomińska |
mazowieckie |
Mazurski |
5.12.1977 |
536,55 km² |
186,08 km² |
Kraina Wielkich Jezior Mazurskich
Pojezierze Mrągowskie
Równina Mazurska |
warmińsko-mazurskie |
Miedzichowski |
25.04.1986 |
14,32 km² |
– |
Bruzda Zbąszyńska
Równina Nowotomyska |
wielkopolskie |
Mierzeja Wiślana |
26.04.1985 |
44,1 km² |
227,03 km² |
Mierzeja Wiślana |
pomorskie |
Międzyrzecza Warty i Widawki |
14.09.1989 |
253,3 km² |
– |
Kotlina Szczercowska
Kotlina Sieradzka
Międzyrzecze Pysznej i Niecieczy
Wysoczyzna Łaska
Wysoczyzna Złoczewska |
łódzkie |
Nadbużański |
12.11.1993 |
741,37 km² |
395,35 km² |
Dolina Dolnego Bugu
Dolina Dolnej Narwi
Podlaski Przełom Bugu
Równina Wołomińska
Wysoczyzna Siedlecka |
mazowieckie |
Nadgoplański Park Tysiąclecia |
11.08.1993 |
130,58 km² |
– |
Pojezierze Żnińsko-Mogileńskie |
kujawsko-pomorskie
wielkopolskie |
Nadmorski |
5.01.1978 |
188,04 km² |
175,4 km² |
Mierzeja Helska
Pobrzeże Kaszubskie
Wybrzeże Słowińskie |
pomorskie |
Nadnidziański |
19.12.1986 |
228,89 km² |
263,12 km² |
Dolina Nidy
Garb Pińczowski
Niecka Połaniecka
Niecka Solecka |
świętokrzyskie |
Nadwarciański |
19.10.1995 |
134,28 km² |
– |
Dolina Konińska
Kotlina Śremska |
wielkopolskie |
Nadwieprzański |
26.02.1990 |
62,28 km² |
114,73 km² |
Obniżenie Dorohuckie
Płaskowyż Świdnicki |
lubelskie |
Nadwiślański |
24.08.1993 |
333,07 km² |
– |
Dolina Fordońska
Dolina Kwidzyńska
Kotlina Grudziądzka
Kotlina Toruńska
Wysoczyzna Świecka |
kujawsko-pomorskie |
Orlich Gniazd |
20.06.1980 |
608,07 km² |
587,52 km² |
Kotlina Siewierza
Obniżenie Górnej Warty
Wyżyna Częstochowska
Wyżyna Olkuska |
małopolskie
śląskie |
Pasma Brzanki |
16.11.1995 |
154,27 km² |
– |
Pogórze Ciężkowickie |
małopolskie
podkarpackie |
Podlaski Przełom Bugu |
25.08.1994 |
309,04 km² |
171,31 km² |
Podlaski Przełom Bugu
Równina Łukowska
Wysoczyzna Siedlecka |
lubelskie
mazowieckie |
Pogórza Przemyskiego |
1.01.1992 |
605,61 km² |
– |
Pogórze Dynowskie
Pogórze Przemyskie |
podkarpackie |
Pojezierze Łęczyńskie |
26.02.1990 |
118,16 km² |
140,95 km² |
Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie |
lubelskie |
Pojezierza Iławskiego |
8.06.1993 |
250,45 km² |
180,38 km² |
Pojezierze Dzierzgońsko-Morąskie
Pojezierze Łasińskie
Równina Iławska |
pomorskie
warmińsko-mazurskie |
Poleski |
23.03.1983 |
51,13 km² |
169,54 km² |
Garb Włodawski
Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie |
lubelskie |
Południoworoztoczański |
8.08.1989 |
208,16 km² |
– |
Płaskowyż Tarnogrodzki
Roztocze Środkowe
Roztocze Wschodnie |
lubelskie
podkarpackie |
Popradzki |
11.09.1987 |
534,19 km² |
250,63 km² |
Beskid Sądecki
Pogórze Popradzkie |
małopolskie |
Powidzki |
16.12.1998 |
248,87 km² |
– |
Pojezierze Żnińsko-Mogileńska
Równina Wrzesińska |
wielkopolskie |
Promno |
20.09.1993 |
33,64 km² |
23,8 km² |
Równina Wrzesińska |
wielkopolskie |
Przedborski |
27.05.1988 |
165,5 km² |
184,65 km² |
Pasmo Przedborsko-Małogoskie
Wzgórza Łopuszańskie
Wzgórza Opoczyńskie |
łódzkie
świętokrzyskie |
Przemęcki |
10.12.1991 |
214,5 km² |
– |
Dolina Środkowej Obry
Pojezierze Krzywińskie
Pojezierze Sławskie
Równina Kościańska |
lubuskie
wielkopolskie |
Przemkowski |
27.07.1997 |
223,4 km² |
154,67 km² |
Bory Dolnośląskie
Równina Legnicka
Równina Przemkowska |
dolnośląskie |
Pszczewski |
25.04.1986 |
97,24 km² |
– |
Bruzda Zbąszyńska
Pojezierze Poznańskie |
lubuskie |
Puszcza Zielonka |
20.09.1993 |
122,02 km² |
95,39 km² |
Pojezierze Gnieźnieńskie |
wielkopolskie |
Puszczy Knyszyńskiej
im. prof. Witolda Sławińskiego |
24.05.1988 |
728,6 km² |
538,28 km² |
Wysoczyzna Białostocka
Wzgórza Sokólskie |
podlaskie |
Puszczy Rominckiej |
14.01.1998 |
146,2 km² |
79,42 km² |
Pojezierze Wschodniosuwalskie
Pojezierze Zachodniosuwalskie
Puszcza Romincka |
warmińsko-mazurskie |
Puszczy Solskiej |
29.06.1988 |
288,95 km² |
165,52 km² |
Roztocze Środkowe
Roztocze Wschodnie
Równina Biłgorajska |
lubelskie
podkarpackie |
Rogaliński |
23.07.1997 |
126,83 km² |
– |
Kotlina Śremska
Poznański Przełom Warty
Równina Kościańska
Równina Wrzesińska |
wielkopolskie |
Rudawski |
16.11.1989 |
157,05 km² |
66 km² |
Brama Lubawska
Góry Kaczawskie
Kotlina Jeleniogórska
Rudawy Janowickie |
dolnośląskie |
Rudniański |
2.12.1981 |
59,1 km² |
66,94 km² |
Dolina Górnej Wisły
Garb Tenczyński
Obniżenie Cholerzyńskie
Rów Skawiński |
małopolskie |
Sieradowicki |
10.06.1988 |
122,52 km² |
158,93 km² |
Góry Świętokrzyskie
Płaskowyż Suchedniowski |
świętokrzyskie |
Sierakowski |
12.08.1991 |
309,18 km² |
– |
Kotlina Gorzowska
Pojezierze Poznańskie |
wielkopolskie |
Skierbieszowski |
23.01.1995 |
353,64 km² |
126,25 km² |
Działy Grabowieckie
Padół Zamojski |
lubelskie |
Sobiborski |
23.03.1983 |
100 km² |
95 km² |
Dolina Środkowego Bugu
Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie |
lubelskie |
Spalski |
28.10.1995 |
131,1 km² |
241,34 km² |
Dolina Białobrzeska
Równina Piotrkowska
Równina Radomska
Wzgórza Opoczyńskie |
łódzkie |
Stawki |
17.06.1982 |
17,32 km² |
–[e] |
Niecka Przyrowska
Wyżyna Częstochowska |
śląskie |
Stobrawski |
3.11.1999 |
526,37 km² |
– |
Pradolina Wrocławska
Równina Oleśnicka
Równina Opolska |
opolskie |
Strzelecki |
23.03.1983 |
120,26 km² |
114,86 km² |
Grzęda Horodelska
Obniżenie Dubieńskie |
lubelskie |
Suchedniowsko-Oblęgorski |
10.06.1988 |
198,95 km² |
275,14 km² |
Góry Świętokrzyskie
Płaskowyż Suchedniowski |
świętokrzyskie |
Sudetów Wałbrzyskich |
29.12.1998 |
64,93 km² |
28,95 km² |
Góry Kamienne
Góry Wałbrzyskie |
dolnośląskie |
Sulejowski |
20.08.1994 |
170,26 km² |
364,11 km² |
Równina Piotrkowska
Wzgórza Opoczyńskie |
łódzkie |
Suwalski |
12.01.1976 |
63,38 km² |
93,06 km² |
Pojezierze Wschodniosuwalskie |
podlaskie |
Szaniecki |
19.12.1986 |
112,9 km² |
137,57 km² |
Garb Pińczowski
Niecka Połaniecka
Niecka Solecka |
świętokrzyskie |
Szczebrzeszyński |
2.03.1991 |
193,71 km² |
– |
Padół Zamojski
Roztocze Środkowe
Roztocze Zachodnie |
lubelskie |
Szczeciński |
4.11.1981 |
90,96 km² |
118,42 km² |
Równina Wełtyńska
Wzgórza Bukowe |
zachodniopomorskie |
Ślężański |
30.08.1988 |
81,9 km² |
74,5 km² |
Masyw Ślęży
Równina Wrocławska |
dolnośląskie |
Śnieżnicki |
9.11.1981 |
288 km² |
149 km² |
Masyw Śnieżnika
Góry Złote |
dolnośląskie |
Tenczyński |
2.12.1981 |
136,58 km² |
134,14 km² |
Dolina Górnej Wisły
Garb Tenczyński
Rów Krzeszowicki
Pomost Krakowski |
małopolskie |
Trójmiejski |
3.05.1979 |
199,3 km² |
165,42 km² |
Pojezierze Kaszubskie |
pomorskie |
Tucholski |
9.12.1985 |
369,83 km² |
159,46 km² |
Bory Tucholskie
Dolina Brdy |
kujawsko-pomorskie
pomorskie |
Ujście Warty |
14.02.1997 |
194,96 km² |
– |
Kotlina Freienwaldzka
Kotlina Gorzowska
Lubuski Przełom Odry
Pojezierze Łagowskie |
lubuskie
zachodniopomorskie |
Wdecki |
11.08.1993 |
191,77 km² |
46,09 km² |
Bory Tucholskie
Wysoczyzna Świecka |
kujawsko-pomorskie |
Wdzydzki |
15.06.1983 |
178,32 km² |
152,08 km² |
Bory Tucholskie |
pomorskie |
Welski |
18.12.1995 |
200,23 km² |
162,83 km² |
Garb Lubawski
Równina Urszulewska |
warmińsko-mazurskie |
Wiśnicko-Lipnicki |
3.06.1997 |
142,31 km² |
– |
Pogórze Rożnowskie
Pogórze Wiśnickie |
małopolskie |
Wrzelowiecki |
26.02.1990 |
49,89 km² |
136,25 km² |
Wzniesienia Urzędowskie |
lubelskie |
Wysoczyzny Elbląskiej |
26.04.1985 |
134,17 km² |
229,48 km² |
Wysoczyzna Elbląska
Wybrzeże Staropruskie |
warmińsko-mazurskie |
Wzgórz Dylewskich |
4.01.1994 |
71,7 km² |
146,64 km² |
Garb Lubawski |
warmińsko-mazurskie |
Wzniesień Łódzkich |
31.12.1996 |
115,8 km² |
241,34 km² |
Wzniesienia Łódzkie |
łódzkie |
Zaborski |
28.02.1990 |
340,26 km² |
– |
Bory Tucholskie
Pojezierze Północnokrajeńskie
Równina Charzykowska |
pomorskie |
Załęczański |
5.01.1978 |
146,82 km² |
120,5 km² |
Wyżyna Wieluńska |
łódzkie
opolskie
śląskie |
Żerkowsko-Czeszewski |
17.10.1994 |
157,95 km² |
– |
Kotlina Śremska
Równina Rychwalska
Równina Wrzesińska
Wał Żerkowski |
wielkopolskie |
Żywiecki |
13.03.1986 |
358,7 km² |
217,9 km² |
Beskid Żywiecko-Kysucki
Beskid Żywiecko-Orawski |
śląskie |
|